ЭЦА-нд шинээр байгуулагдан ажиллаж буй Түүх, соёлын дурсгалт зүйлийн хууль бус эргэлттэй тэмцэх тасгийнхан соёлын өвийн эсрэг нэг бус хэргийг илрүүлэн шалгаж байна.
Хамгийн сүүлд гэхэд Хүннү, Түрэг, Юань, Хан улсын үед хамаарах түүх соёлын дурсгал зүйлсийг хууль бусаар олж авсан хүмүүсийг илрүүлэн мөрдөн шалгах ажиллагааг эхлүүлжээ. Манай улсын иргэн, 38 настай Э нь дээр нэр дурдсан гүрний үед хамаарах, толгойн чимэглэл, бүсний тоноглол, бүсний унжуурга, хувцасны чимэглэл, амьтны дүрстэй зүүлт, ээмэг, үсний чимэглэл, бөгж, товч зэрэг түүх соёлын өв 90 орчим эд зүйлийг хууль бусаар олж авсан хэрэгт холбогдсон байна. Түүнээс эд мөрийн баримт болгож Хүннү, Түрэгийн хожуу хаант улсын Билгэ хааны угсааны иргэдийн эдэлж, хэрэглэж байсан байж болзошгүй археологийн олдвор, алтан эдлэл багтсан түүх соёлын дурсгалт зүйлсийг хураан авсан гэнэ.
Түүнээс гадна 37 настай иргэн Б хэсэг хүний хамт Сэлэнгэ аймгийн Мандал сум буюу Зүүнхараагийн нутаг дахь хуучны нэгэн сүм, хийдийн туурийг малтаж, зоос, дөрөө, цөгц, бурхан зэрэг 100 орчим эртний эд зүйл олж аваад, бусдад худалдахаар шилжүүлснийг хууль сахиулагчид тогтоосон байна. Соёлын өвийн эсрэг гэмт хэрэгт холбогдсон Э-г Улаанбаатараас, Б-г Сэлэнгэ аймгийн нутгаас баривчилж, Эрүүгийн хуулийн 25 дугаар бүлэгт заасан түүх соёлын дурсгалт зүйлсийг эвдэх, гэмтээх, устгах, хууль бусаар археологи, палеонтологийн хайгуул, малтлага хийх, соёлын өвийн хууль бус худалдаах зохион байгуулж, зуучилсан гэх үндэслэлээр мөрдөн шалгах ажиллагааг үргэлжлүүлж буй аж.
Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт “Цагдаа, тагнуул, мэргэжлийн хяналт, гаалийн байгууллагад соёлын өвийн эсрэг гэмт хэрэг, зөрчилтэй тэмцэх бүтцийг бий болгож, чадавхыг нь бэхжүүлэхээр тусгасан. Энэ хөтөлбөрийн биелэлтийг хангах ажлыг ХЗДХЯ, Соёлын яам хамтран хэрэгжүүлэхээр тусгасны дагуу шинэ тасаг байгуулан ажлынх нь үр дүн эхнээсээ харагдаж байна.
Харин энэ тасгийг байгуулахаас өмнө илрүүлсэн Соёлын өвийн эсрэг гэмт хэргүүдийг шийдвэрлэж чадахгүй байгаа нь харамсалтай.